Auguste/Gottlieb Gratzik

Podwójny grób Auguste i Gottlieba Gratzików ^[2] znajduje się w środkowej części cmentarza. Składa się z dwóch kamiennych obramowań ze wspólnym nagrobkiem. Napis jest ledwie czytelny.

Gottlieb Gratzik był rolnikiem ^[3], posiadał kilka działek w Wilken^[4], dwie z nich otrzymał w zamian za opiekę nad poprzednimi właścicielami. Oznacza to, że zobowiązywał się on do utrzymywania poprzednich właścicieli do końca ich życia.^[5] Takie umowy często zawierane były między rodzicami a ich dziećmi, gdy przejmowały one gospodarstwo po rodzicach. Skoro Gottlieb Gratzik mógł sobie pozwolić na przejęcie dwóch Ausgedinge, musiał być zamożny.

Wraz z żoną Augustą z domu Rattay, Gottlieb miał w latach 1893-1909 pięcioro dzieci: Idę, Gottlieba, Annę, Rudolfa i Bertę.^[6] Podczas I wojny światowej najstarszy syn Gottlieb służył w 18 Rezerwowym Pułku Piechoty jako muszkieter. Został ranny w czerwcu 1915 r. ^[7], ale przeżył wojnę.

Dziewięć miesięcy później Gottlieb Gratzik senior zmarł jednak w wieku zaledwie 48 lat. Po nim dziedziczyła żona Auguste i ich dzieci. Auguste Gratzik powiększyła rodzinny majątek ziemski, a po śmierci Gottlieba dokupiła jeszcze jedną działkę^[8]. W 1932 r. przekazała majątek najmłodszemu synowi Rudolfowi. Poza najmłodszą córką Bertą, pozostałe dzieci miały zapewniony byt ekonomiczny: Ida wyszła za mąż za sąsiada Gustava Loscha ^[9] z Wilken, Gottlieb junior posiadał ziemię w Rostken, a Anna wyszła za Johanna Skowronnka z Pilchen. Rudolf musiał spłacić rodzeństwo i podjął się zorganizowania stosownego wesela Berty – z cateringiem dla gości i apartamentem w sypialni jako posagiem dla siostry. Auguste miała również szczegółowo rozplanowane swoje utrzymanie. Rudolf Gratzik zapewnił matkę, że będzie ją utrzymywał w majątku do końca jej życia. Oznaczało to nie tylko „darmowe pranie, ubranie [i] opiekę w razie choroby” ^[10], Augusta otrzymała również własne pokoje w domu rodzinnym, dwanaście darmowych wycieczek po okolicy rocznie i 5 złotych kieszonkowego miesięcznie. Rudolf zobowiązał się zapłacić za pogrzeb swojej matki po jej śmierci. Do tego czasu była też przyjmowana przy rodzinnym stole i otrzymywała od syna „żelazną krowę i pięć żelaznych kurczaków”^[11]. Gdyby Augusta wolała prowadzić własne gospodarstwo, zamiast być pod opieką syna, Rudolf musiałby dostarczać jej codziennie litr mleka – gdyby żelazna krowa nie dawała. Do tego dochodziła jedna tucznika, pięć gęsi, 30 kwintali ziemniaków, 10 kwintali żyta cztery razy w roku, dwa kwintale jęczmienia i jeden kwintal mąki pszennej. Ponadto przysługiwała jej połowa plonów z sadu, 10 metrów sześciennych drewna na opał i 30 marek w złocie rocznie na ubranie. W tym przypadku miała też otrzymać własną kuchenkę do gotowania.^[12]

Prawdopodobnie wkrótce po objęciu gospodarstwa rodziców w Wilken, Rudolf ożenił się z Idą Ruschinski z Grodziska ^[13]. W latach 1934-1938 urodziła im się trójka dzieci: Irmgard, Rita i Georg.^[14] Ida wniosła do małżeństwa fabrykę maszyn dziewiarskich, którą kupiła jeszcze przed ślubem. W miesiącach zimowych, kiedy rolnictwo nie przynosiło zysków, rodzina miała więc dwa dodatkowe źródła dochodu: Rudolf prowadził firmę przewozową i woził np. drewno do jednego z pobliskich tartaków^[15]. Ida sprzedawała pasmanterię i sprzęt AGD, a zimą zatrudniała kilka młodych kobiet w swojej dziewiarni. Dzięki temu mogła zarobić dobre 1000 marek Rzeszy rocznie.^[16]

Auguste Gratzik zmarła pod koniec lutego 1939 roku. Została pochowana obok swojego męża Gottlieba. Kiedy w styczniu 1945 r. ewakuowano dzielnicę Johannisburg, rodzina Gratzików również musiała uciekać przed zbliżającym się frontem. Rodzina, wraz z kilkoma innymi, została wkrótce odłączona od głównej wędrówki z Wilken. W Steegen ^[17], po przekroczeniu zamarzniętego Frische Haff, ponownie spotkali się z resztą Wilkenerów. Razem uciekli aż do Holsztynu, gdzie po ponad dwóch miesiącach ucieczki, pod koniec marca 1945 r., wędrówka została rozwiązana^[18]. Rodzina Gratzików znalazła ostatecznie nowy dom w północnej Hesji^[19].