Waltraut Markowski

Prawa autorskie: Sabine Grabowski

 

Tu spoczywa… w Bogu
Nasza droga córka Wa[ltr]aut
Wa[ltr]aut
Markow[ski]*12.6.[]†[1 ]31
Spoczywaj spokojnie

Grób Waltrauta Markowskiego znajduje się w pierwszym rzędzie cmentarza po prawej stronie. Nagrobek jest dobrze zachowany, ale znajdująca się na nim oryginalna czarna płyta szklana jest bardzo zniszczona i rozbita na wiele kawałków. Inskrypcję można częściowo zrekonstruować.

Niewiele wiadomo o rodzinie Markowskich. Robotnik Fritz Markowski przybył do Holsztyna wraz z żoną Elfriede, z domu Weihs, i ich synem Dieterem [1] po ucieczce w 1945 roku. Matka Fritza zmarła w czasie ucieczki; musiała mieć wówczas około 80 lat.[2] Śmierć starszej pani Markowski znajduje się również w dzienniku ucieczki Elmy Rattay z domu Losch z Wilken:

„Tak, tego dnia zmarła też stara pani Markowska, matka pani Krebs. Niestety nie mogła zostać przez nas pochowana, ponieważ cmentarz był bardzo daleko od wioski. Leżała na swoim małym wózku, z koniem u przodu. To było bardzo smutne, ale nie dało się inaczej”[3].

Wspomniana pani Krebs to prawdopodobnie Berta Krebs, która mieszkała jako lokatorka w jednym z obiektów Adolfa Pissowotzkiego [4] w Wilken.[5].

Czyją córką jest pochowana w Wilken Waltraut Markowski i ile miała lat, z dzisiejszej perspektywy nie wiadomo.

 

[1] Dieter Markowski figuruje w wykazie nazwisk Wilken pod tym samym adresem w Holsztynie, co jego rodzice, por. wykaz nazwisk Wilken, Bundesarchiv Lastenausgleichsarchiv (BA LAA) OSTDOK 3, nr 153, arkusz 212. W 1968 r. Das Ostpreußenblatt ukazało się jednak ogłoszenie o jego poszukiwaniu. Por. Johannisburg, śledzenie sprawozdań w: Das Ostpreußenblatt, tom 19, odcinek 2, 13.01.1968, <https://archiv.preussische-allgemeine.de/1968/1968_01_13_02.pdf> (ostatni dostęp 15.07.2021), str. 12.

[2] Por. wykaz nazwisk Wilken, BA LAA OSTDOK 3, nr. 153, str. 212.

[3] Elma Rattay: …denn wir waren nicht zu Hause… Tagebuch der Flucht 1945 von Wilkenhof/Kreis Johannisburg in Ostpreußen nach Holstein, <http://www.staaks.de/index.php?1> (ostatni dostęp 24.05.2021). Bezpośredni link do pamiętnika nie jest możliwy, można go znaleźć w lewej górnej części nawigacji pod „Wilkenhof 1945: Tagebuch der Flucht aus Masuren / Ostpreußen”. Wydrukowano również w Gerhard Wydra (red.): Wilken. Die Geschichte seiner Geburt und seines Todes sowie Tatsachen in Aquarellen, Gedichten, Geschichten und Sagen aus dem Kreis Johannisburg, [Hamm an der Sieg] 1985, str. 14 – 28, wpis z 02.02.1945.

[4] Instleute to ludzie, którzy zarabiali jako robotnicy dniówkowi w cudzym gospodarstwie. Por. Deutsches Rechtswörterbuch Online, hasło: Instmann, Instleute: <https://drw-www.adw.uni-heidelberg.de/drw-cgi/zeige?index=lemmata&term=Instmann> (ostatni dostęp 04.07.2021).

[5] Por. Lastenausgleichsakten Adolf Pissowotzki, BA LAA ZLA 1/7138447.